1. Khủng hoảng định dạng cá nhân là gì?
Ngày có bầu em bé đầu tiên, tôi tự hứa với bản thân sẽ không bao giờ đi vào vết xe đổ của những người mẹ điển hình: ăn mặc lôi thôi, đầu bù tóc rối, chỉ sống vì con mà không biết chăm sóc cho bản thân mình. Tôi đặt quyết tâm sẽ phải là một bà mẹ thật sang, thật “ngầu”.
Nhưng khi em bé ra đời, mỗi ngày trôi qua tôi lại thấy việc thực hiện quyết tâm đó khó hơn một chút. Làm mẹ là những chuỗi ngày làm việc không ngơi nghỉ để chăm sóc một sinh linh khác. Một cách tự nhiên, mọi thứ trong cuộc sống của tôi xoay quanh đứa con bé bỏng.
Những đêm ròng chỉ chợp mắt chênh chao, nghe tiếng con khóc là bật dậy. Thay bỉm, pha sữa, nấu cháo, nghiền hoa quả. Lau mặt, rửa đít, lau nước mắt và cả nước mũi. Những trận sốt mọc răng, sổ suýt. Dọn dẹp những bãi chiến trường sau mỗi bữa ăn. Đọc sách, chơi đồ hàng và xử lý những cơn ăn vạ…
Trong tất cả những mớ hỗ độn quay cuồng ấy, ai chăm sóc cho người mẹ là tôi? Bản thân tôi đã chẳng còn năng lượng để chăm sóc cho chính mình ấy chứ!
Rồi tôi tự trấn an mình: “Chờ con lớn hơn chút nữa rồi sẽ đỡ hơn”. Nhưng không. Từ lúc nào không rõ, tôi đã đánh-mất-mình. Tôi không biết mình là ai. Tôi không biết mình thích gì, cần gì. Tôi không biết ý nghĩa cuộc đời tôi là gì, ngoài là mẹ của hai đứa trẻ.
Tôi không biết ý nghĩa cuộc đời tôi là gì, ngoài là mẹ của hai đứa trẻ.
Tôi luôn cảm thấy hạnh phúc khi ở bên các con. Tôi cảm thấy bản thể của mình như tan ra, hòa vào bản thể của các con, tới mức tôi là chúng, và chúng là tôi. Những nỗi đau của chúng là của tôi. Những niềm vui của chúng cũng là niềm vui của tôi. Tôi hạnh phúc vì sự kết nối sâu sắc ấy. Bởi chưa từng trong đời, tôi được kết nối với ai sâu sắc đến vậy. Chưa từng trong đời, có ai đó yêu và cần tôi đến thế. Chính sự kết nối đó là nguồn sống mới của tôi.
Nhưng bên cạnh hạnh phúc luôn là cảm giác cạn kiệt. Tôi thèm được ở một mình, khát khao được tìm lại mình của ngày xưa nhưng tìm mãi mà chẳng biết bám víu vào đâu. Nó giống như khi bạn cháy hết mình cho một điều gì và rồi bạn thấy mình không còn là mình nữa.
Tôi vừa đắm chìm trong thứ hạnh phúc vị tha của người mẹ, vừa mong muốn được sống vì chính bản thân mình. Tôi vừa muốn gắn bó với con, vừa thèm khát được tự do và tách biệt.
Tôi muốn được là chính mình như trước. Một cá thể độc lập và trưởng thành, tách biệt với các con. Nhưng đồng thời, tôi lại cảm thấy mọi thứ thật hoàn hảo khi tôi ở trong vị trí một người mẹ. Mỗi khi về đến nhà, ôm con, tôi thấy mình đang ở đúng nơi mình cần. Tôi thích được làm mẹ. Tôi thích được chăm sóc và được hi sinh.
Tôi vô cùng bối rối. Tôi là ai? Tôi muốn như thế nào bên ngoài gia đình nhỏ? Tôi cảm thấy mình tồn tại mờ nhạt và phù du. Khi không ở bên các con, tôi không còn là tôi nữa.
Sau này mới biết, tôi của khi ấy đã rơi vào khủng hoảng định dạng cá nhân (identity crisis). Một người có thể gặp vài đợt khủng hoảng định dạng cá nhân trong đời, thường là khi có một thay đổi lớn. Khi có con, người phụ nữ nào cũng ít nhiều phải đối diện với tình trạng này.
Tôi muốn tìm lại mình của ngày xưa, nhưng nó như một người quen đã đi xa từ lâu lắm mà tôi không còn nhớ mặt. Tôi cố gắng tìm một định nghĩa mới về mình, nhưng lại chẳng tìm thấy gì, ngoài định nghĩa một-người-mẹ. Nhưng tôi không muốn chỉ là một người mẹ. Tôi muốn được là tôi.
2. Tại sao lại có khủng hoảng định dạng cá nhân
Khủng hoảng không đùng một cái xảy ra. Bạn không thể bỗng dưng qua một đêm ngủ dậy mà quên mất mình là ai. Khi bắt đầu làm mẹ, mỗi ngày bạn lại phớt lờ những nhu cầu của bản thân thêm một chút. Nó là một quá trình từ từ khi bạn dần lơi lỏng rồi buông tay với con người xưa cũ của mình. Để rồi đến một ngày nhìn lại, bạn không còn biết mình là ai nữa.
Nếu bạn cũng đang trải qua khủng hoảng định dạng cá nhân sau khi làm mẹ, đừng lo lắng hay phủ nhận nó. Đó là một giai đoạn tự nhiên. Khi làm mẹ, chúng ta tự nhiên cảm thấy một áp lực thôi thúc mình hi sinh không ngừng nghỉ. Bản năng người mẹ mách bảo chúng ta rằng nhiệm vụ quan trọng nhất lúc này là đáp ứng nhu cầu của con. Công việc lớn lao này dễ khiến bạn không còn hơi sức để dung dưỡng và chăm chút cho những nhu cầu của chính mình.
Có một câu thế này:
When you lose yourself, you find yourself.
Khi bạn đánh mất chính mình, bạn sẽ tìm thấy chính mình.
Nếu không trải qua khủng hoảng định dạng cá nhân sau khi có con, có lẽ tôi đã chẳng có ngày hôm nay. Có lẽ đã chẳng có Mindfully T., chẳng có những dòng này.
Đừng coi khủng hoảng định dạng cá nhân là điều gì đáng sợ. Nó là cơ hội để bạn khám phá bản thân ở hiện tại: bạn là ai, bạn có mục tiêu gì, bạn muốn ở đâu, làm gì, sống thế nào. Giống như đập đi xây lại một ngôi nhà, bạn có cơ hội để làm lại mọi thứ từ đầu, theo cách mà bạn muốn.
Vậy tôi đã vượt qua khủng hoảng định dạng cá nhân và tìm lại chính mình như thế nào? Hẹn bạn ở bài sau nhé.
Yêu thương,
